HORMONY ciała człowieka

Hormon to substancja chemiczna, biologicznie czynna, zdolna do przekazywania informacji. Wywiera działanie na komórki i narządy, reguluje ich funkcję

Gruczoły i komórki uwalniają swoje produkty bezpośrednio do płynów wypełniających jamę ciała (bezkręgowce) lub do krwi (strunowce). Jest tam brak przewodów wyprowadzających.

Hormony regulują różne funkcje życiowe: rozwój, wzrost, rozrost, metabolizm, skład płynów ustrojowych. Hormon dociera do każdej komórki, ale działa wybiórczo, tylko na komórki, które są wyposażone w specjalne receptory – chwytniki, wbudowane w błonę komórkową lub znajdujące się w cytoplazmie.

Pod względem czynnościowym rozróżnia się hormony:
efektorowe – działające na narządy docelowo
tropowe – regulujące wytwarzanie i wydzielanie
uwalniające – regulujące syntezę i wydzielanie hormonów tropowych (np. przysadka mózgowa wydziela hormony gonado-tropowe, wpływające na wydzielanie przez narządy męskie i żeński)

Pod względem chemicznym hormony podzielono na:
pochodne fenoli
adrenalina
tyroksyna
białkowe
hormony przysadki mózgowej
insulina
parathormon
steroidowe, kory, nadnercza, płciowe

GRUCZOŁ HORMON DZIAŁANIE

Przysadka mózgowa: płat przedni wzrostu – somatropina Pobudza wzrost i podziały komórek. Nadczynność powoduje gigantyzm, niedoczynność powoduje karłowatość tyreotropowy Działa na tarczycę, pobudza ją korty kotropwy Oddziałuje na nadnercza gomadotropwy Działa na jądra i jajniki
prolaktyna Działa gruczoł mleczny celem wydzielenia mleka – laktacja
Przysadka mózgowa: płat środk. melanofory Wzmaga syntezę (działanie) barwnika melaniny i jego koncentrację w komórkach barwnikowych – pigmentach
Przysadka mózgowa: płat tylni wazopresyna Działa na nerki: zwrotne wchłanianie H2O, działa na mięśnie gładkie – skurcz w naczyniach krwionośnych, macicy, gruczole sutkowym
oksytocyna Oddziaływuje na gruczoły mleczne, wydzielanie mleka oraz żeńskie drogi rozrodcze
Szyszynka melanina Opóźnia dojrzewanie biologiczne

Tarczyca tyroksyna i trójjodotyronina Działają na przemian wewnątrz –komórkowe:

– nadczynność powoduje chorobę basedową (wytrzeszczone oczy, biała plamy m.in. na dłoniach);
– niedoczynność u dzieci po urodzeniu może dojść niedorozwoju – debilizmu u dorosłych do powiększenia tarczycy na zewnątrz (kobiety) lub do wewnątrz (mężczyźni)

Przytarczyca parathormon

Prowadzi gospodarkę z solami wapnia w organiźmie;
niedoczynność: za mało wapnia we krwi powoduje nadpobudliwość nerwową oraz tężyczkę nadczynność:

zbyt dużo wapnia odkłada się na ściankach komórek nerwowych i powoduje unieruchomienie nerwów;
wapń utrzymuje stosunek z potasem 2:1

Grasica tyrozyna Pobudza powstawanie limfocytów;

przyśpiesza ich dojrzewanie;

odpowiada za rozwój organizmów do 2 roku życia, do 15 roku życia zanika;

tyrozyna cielęca służy do leczenia chorób rakowych, co daje efekty w początkowej ich fazie
Trzustka insulina Wiąże glukozę z krwi w glikogen magazynowany w wątrobie
Niedoczynność: cukrzyca
Insulinę wydzielają wysepki Langenharsa na powierzchni trzustki

Nadnercza

Warstwa korowa Kortykoidy
– mineralo kortykoidy
– glikoko tykoidy

Odpowiadają za gospodarkę wodną cukrową i mineralną; nadczynność prowadzi w organiźmie do wilinizmu (obułciowość)

Nadnercza warstwa rdzeniowa adrenalina Podnosi ciśnienie krwi. Przyśpiesza akcję serca
Jądra testosteron Trzeciorzędowy cykl płciowy, popęd płciowy
Jajniki estrogen Trzeciorzędowy cykl płciowy, popęd płciowy
progesteron Utrzymuje ciąże
relaksyna Ułatwia poród

Autor: Scorpi